جهادگران ظهور

پژوهش‌های صورت گرفته در کشور نشان می‌دهند که برخلاف آن‌چه گفته و تصور می‌شود، متناسب با افزایش میزان استفاده و مدت زمان عضویت در فیس‌بوک بین جوانان، شناسه‌ها و مؤلفه‌های هویت دینی دستخوش دگرگونی می‌شود.
موضوع تأثیر یا عدم تأثیر فضای مجازی بر هویت دینی جوانان، مسئله‌ای است که چند روزی است در پی سخنان اخیر رئیس جمهوری مطرح شده است.

در یکی از این پژوهش‌ها، دوفصل‌نامه علمی-پژوهشی دین و ارتباطات در شماره 42 در زمستان 1391، نتایج یک مطالعه موردی با موضوع فیس‌بوک و جوانان شهر اصفهان را با عنوان «تعامل در فضای مجازی شبکه های اجتماعی اینترنتی و تاثیر آن بر هویت دینی جوانان» به قلم وحید قاسمی، صمد عدلی پور، مسعود کیانپور از دانشگاه اصفهان منتشر کرده بود.

در نتایج این پژوهش آمده است: «بین مدت زمان عضویت و میزان استفاده از فیس‌بوک رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای شبکه‌های اجتماعی مجازی و هویت دینی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد. یعنی هرچه مدت زمان عضویت و میزان استفاده از فیس‌بوک افزایش پیدا کند، هویت دینی کاربران ضعیف‌تر می‌شود.»

این پژوهش تأکید می‌کند: «وجود رابطه معکوس و معنادار هویت دینی با تعامل در فیس‌بوک نشان می‌دهد که متناسب با افزایش میزان استفاده و مدت زمان عضویت در این شبکه در میان جوانان، شناسه‌ها و مولفه‌های هویت دینی دستخوش دگرگونی می‌شود و احساس تعلق خاطر به شاخص‌های هویت دینی، ماهیتی انتخابی به خود می‌گیرد.»

در ادامه نتایج این پژوهش، به تعامل در فضای مجازی و تاثیر دوگانه‌ آن بر ابعاد هویت دینی جوانان پرداخته شده است: «با افزایش دسترسی و بهره‌مندی از مجاری نوین اطلاعاتی و ارتباطی و افزایش مدت زمان استفاده و نوع مصرف، به دلیل تأثیرپذیری افق ذهنی و بینشی و ارتقا و گسترش جهت‌گیری‌های شناختی، عاطفی و عملی، از یک سو، از شدت ابعاد پیامدی و تجربی کاسته و از سوی دیگر، هویت دینی جوانان در بعد شناختی تقویت می‌شود.»

هم‌چنین بر اساس نتایج این پژوهش، «استفاده از شبکه‌های اجتماعی اینترنتی بر شیوه، سبک دین‌داری و هویت دینی آن‌ها تاثیر می‌گذارد و قرائت‌های دینی مختلف را در آن‌ها افزایش می‌دهد.»